خسرو فاضل

 

حدوداً 30 سال از اولین گام‌های ژوزه مورینیو در دنیای مربیگری گذشته است؛ روزهایی که مورینیو در تیم شهر خود، ویتوریا ستوبال، به عنوان مربی تیم‌ جوانان منصوب شد و در ادامه، به عنوان مترجم به سرمربی تازه‌وارد اسپورتینگ لیسبون، سر بابی رابسون، ملحق شد. ادامه این داستان را احتمالاً همه ما بارها شنیده و خوانده‌ایم...

اما ژوزه مورینیو حالا و در روزهای میانی 58 سالگی، به هزارمین بازی دوران مربیگری خود رسیده است. 1000 بازی در 9 تیم گوناگون، 1000 بازی با کسب 25 جام رنگارنگ، 43 جایزه فردی، 6 رکورد گینس و البته یک مدرک افتخاری دانشگاهی. مورینیو شاید در کنفرانس مطبوعاتی معارفه به عنوان سرمربی جدید چلسی خود را «آقای خاص» نامید اما او حداقل 4 سال زودتر و در اولین تجربه روی نیمکت بنفیکا، شخصیت خاص خود را نشان داده بود.

در این 21 سال و 1000 بازی، ژوزه مورینیو در ساختن لحظات خاطره انگیز برای هواداران سنگ تمام گذاشته است؛ فقط بیایید تیتر مهم‌ترین این لحظات را مرور کنیم: دویدن تمام خط طولی زمین برای شادی گل بنی مک‌کارتی به منچستریونایتد، مخفی شدن در سبد رختشویی برای دور زدن محرومیت 3 جلسه‌ای، فرو کردن انگشت در چشمان تیتو ویلانووای فقید، کشیدن کراوات آرسن ونگر در هزارمین بازی پروفسور و البته تحمیل شکست 6-صفر به او، درگیری با اوا کارنرو پزشک چلسی در اولین بازی فصل، دویدن به دنبال مارکو یانی (کمک مربی ساری) پس از گل تساوی لحظات پایانی چلسی به یونایتد و ... . حتی مرور تیتروار برخی از این لحظات هم به درازا می‌انجامد!

برای کوتاه کردن سخن، به انتخاب داستانی تعیین‌کننده از مسیر مورینیو در این 21 سال بسنده می‌کنیم؛ داستانی که بدون تردید، نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیتی به نام ژوزه مورینیو دارد.

 

بنفیکا، آن 11 بازی!

 در کارنامه‌ای که بیش از 300 بازی آن را نیمکت چلسی و حدود 180 مسابقه از آن را نیمکت رئال‌مادرید تشکیل داده است، فراموش کردن اولین 11 مسابقه (کمی بیش از یک درصد بازی‌های این کارنامه) کار چندان سختی نیست اما همین 11 مسابقه حضور روی نیمکت بنفیکا، تعیین‌کننده مسیر آینده مورینیو بود.

مورینیو در ابتدای فصل 2001-2000 و پس از جدا کردن مسیر خود از لویی فن‌خال به بنفیکا رفت تا به عنوان کمک مربی در کنار یوپ هاینکس کار کند. این تصمیم در ابتدا با مخالفت فن‌خال همراه بود چرا که او اعتقاد داشت مورینیو حالا باید کار را به عنوان یک سرمربی آغاز کند. فصل با شکست 2- صفر مقابل پورتو آغاز شد و با وجود کسب 7 امتیاز از 3 مسابقه بعدی، هاینکس دیگر جایی روی نیمکت نداشت. انتخاب «واله آسودو»، دستیار هاینکس یعنی مورینیو بود. آسودو که انتخابات مهم ریاست باشگاه در اکتبر همان سال را در پیش داشت، مورینیو را با قراردادی 6 ماهه به عنوان سرمربی منصوب کرد تا پس از انتخاب احتمالی، قراردادی 2 ساله را پیش روی مورینیو بگذارد.

مدیران بنفیکا از مورینیو می‌خواهند تا ژسوالدو فریرا را به عنوان دستیار خود برگزیند اما مورینیو کارلوس موزر، مدافع سابق باشگاه را در این پست به کار می‌گیرد. فریرا روزگاری معلم مورینیو بود اما مورینیو یک بار با گفتن این عبارت از خجالت آموزگار خود درآمده بود: «این می‌تواند داستان الاغی باشد که 30 سال کار کرده اما هرگز به یک اسب تبدیل نمی‌شود!»

 شکست یک- صفر در اولین بازی برابر بواویشتا، سختی‌های کار مورینیو را آشکار کرد. لوئیس لورنزو، دوست مورینیو که در سال 2005 کتاب بیوگرافی او را نوشت، از زبان مورینیو ترکیب آن روزهای بنفیکا را «بدون عطش و آینده که به باختن عادت کرده» توصیف می‌کند. در یک مسابقه، مورینیو در‌می‌یابد عبدالستار صبری، استعداد مصری باشگاه، پس از اعلام آمادگی برای حضور به عنوان بازیکن تعویضی در نیمه دوم، 7 دقیقه برای پوشیدن کفش و لباس‌های خود معطل کرده است. مورینیو روز بعد با یادآوری آن صحنه به صبری می‌فهماند با این کار، جایی در تیم او نخواهد داشت.

 با تثبیت شخصیت مورینیو و بهره‌گیری از تجربه بازیکنانی نظیر فن‌هویدونک و روبرت انکه، ترکیب مورینیو– موزر شروع به نتیجه دادن کرده و تیم در 8 بازی بعدی تنها یک شکست را تجربه می‌کند اما شکست آزودو برابر ویلارینیو در انتخابات ریاست باشگاه، ورق را برای مورینیو برمی‌گرداند. ویلارینیو همان فردی است که در انتخابات ریاست، قول انتصاب «تونی اولیویرا» به عنوان سرمربی جدید را داده است.

اگرچه ویلارینیو در بدو حضور به عنوان رئیس باشگاه و با توجه به نتایج، تمایلی به اخراج فوری مورینیو نشان نمی‌دهد اما مورینیو تصمیم می‌گیرد با یک حرکت وفاداری رئیس جدید را امتحان کند. پس از پیروزی درخشان 3- صفر برابر اسپورتینگ لیسبون، مورینیو درخواست تمدید قرارداد 6 ماهه خود را به ویلارینیو ارائه می‌دهد اما ویلارینیو زیر بار نرفته و مورینیو کمتر از 48 ساعت پس از این پیروزی، از سمت خود کناره‌گیری می‌کند. ویلارینیو بعدها از کرده خود پشیمان شد و اعتراف کرد که اگر زمان به عقب برمی‌گشت، کاری کاملاً متفاوت انجام می‌داد.

(این مطلب پیش‌تر در سایت فوتبال ۳۶۰ منتشر شده)

 

میعاد نیک

 

کشور تاجیکستان از قدیم‌الایام عضوی جدایی‌ناپذیر از خاک ایران باستان بوده، جغرافیای خراسانات شامل افغانستان، تاجیکستان، بخش‌هایی از پاکستان و ترکمنستان همواره بخشی از تاریخ ادب و هنر پارسی بوده و هست. معاهده پاریس اما به جدایی بخش عظیمی از خراسانات و تجزیه آنها انجامید تا امروز، پسران سرخ‌پوش تهرانی برای تقابل با رقیب همزبان و هم‌فرهنگ خود راهی دوشنبه، پایتخت تاجیکستان شوند. استقلال تاجیکستان که به تیمی مرموز و زیرک در این دوره از رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا شهرت یافته، رودروی پرسپولیسی قرار خواهد گرفت که عنوان نایب‌قهرمانی ACL را یدک می‌کشد.

گرچه تیم تاجیکی توانسته الهلال پرستاره سعودی را شکست دهد و به تنهایی با شگفتی‌سازی به مرحله یک‌هشتم نهایی برسد اما صخره سفت و سخت برای سرخ‌پوشان استقلالی، رقیب قرمزپوش تهرانی‌شان خواهد بود. این بازی همان‌قدر که برای نماینده فوتبال ایران از اهمیت بالایی برخوردار شده، برای تیم میزبان نیز مهم خواهد بود. تاجیک‌ها طی اقدامی بی‌سابقه و عجیب برای جلوگیری از افشای رمز و راز تاکتیکی‌شان، جلوی پخش تلویزیونی تمام دیدارهای‌شان را گرفتند و اجازه آنالیز به نماینده سرخ‌های ایرانی ندادند تا اهمیت این تقابل بیش از پیش هویدا شود.

برخلاف رقابت تیم‌های عربی با نمایندگان ایران اما دیدار تیم‌های فوتبال پرسپولیس و استقلال دوشنبه چندان رگه‌های اختلاف قومیتی و سیاسی ندارد. تاجیک‌ها از دیرباز به میهمان‌نوازی و فرهنگ ناب پارسی معروف بوده‌اند و این موضوع در اظهارات سرمربی و کاپیتان سرخ‌پوشان تهرانی نیز نمود یافته. رقابتی که سه‌شنبه شب برگزار خواهد شد، سمبل تقابل دو هم‌فرهنگ و همسایه است که مدت‌ها از یکدیگر مهجور مانده‌اند. 

سوای نگاه فنی و فوتبالی، جدال فارسی‌زبان‌های ایرانی و تاجیکی قطعاً تا مدت‌ها در یاد خواهد ماند و به نیکی هم یاد خواهد شد.

 

دیدار تیم‌های ملی فوتبال ایران و بحرین با تساوی بدون گل به پایان رسید.

تیم ایران در نیمه نخست، با یک تغییر نسبت به دیدارهای گذشته بـــه میدان آمد و پژمان جمشیدی به جای مهدی هاشمی‌نسب به بازی گرفته شد.

با این تغییر، سیستم بازی تیم ایران از 2- 5- 3 به 2- 4- 4 تغییر کرد که در مواقع حمله، تیم ما با شیوه 3- 4- 3 بر دروازه حریف یــورش می‌برد.

نفوذ از کناره‌ها، پاس‌های عرضی، شوت‌های از راه دور از جملـــه نقاط قوت تیم ما در نیمه نخست بود اما عدم دقت در ضربات آخر، موجب شــد تا دروازه حریف بسته بماند.

در دقایق 38، 40 و42 سه بار دروازه بحرین به‌طور جدی تهدید شد که این حملات با هوشیاری «حامد خلیفه فارس» سنگربان حریف و بی‌دقتـی بازیکنان ما بی‌اثر ماند.

اما در وقت دوم، تیم ایران شتابزده و احساسی بازی کرد و نتوانسـت انتظارات را برآورده کند. تعویض پژمان جمشیدی که در وقت نخست، بااشتها نشان می‌داد، اشتباه بود و باعث شد تا خط میانی قدرت اولیه خود را از دست بدهد.

شتابزدگی، پاس‌های اشتباه و اصرار به بازی هوایی از جمله نقــــاط تاریکی بود که در وقت دوم از سوی ملی پوشان کشورمان به چشم می‌آمد.

 

 

سام ستارزاده

 

روز تقابل استقلال دوشنبه با پرسپولیس را شاید بتوان یکی از مهم‌ترین روزهای تاریخ فوتبال تاجیکستان نامید؛ اگر نگوییم مهم‌ترین آنها. در رده ملی، هیچ‌گاه رنکینگ تاجیکستان در فیفا دورقمی نشده و در تاریخ ۳۰ ساله خود، فتح AFC Challenge cup که تورنمنتی با حضور تیم‌های ملی درجه دوم و سوم آسیایی است، مهم‌ترین افتخار تاجیک‌هاست؛ هرچند تیم‌ملی این کشور برای راهیابی به دور سوم مقدماتی جام‌جهانی قطر، تنها چند امتیاز تفاصل گل کم آورد تا جایش را به لبنان بسپارد.

لقب «شیرها» لقبی برازنده برای استقلالی است که این‌ روزها تبدیل به نماد فوتبال تاجیکستان شده ‌است؛ تیمی با قدمت ۱۳ سال که در ۱۱ دوره اخیر لیگ اعلی تاجیکستان، تنها در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ دستش از جام قهرمانی کوتاه بوده ‌است. شیرهای تاجیک پیش‌تر در ای‌اف‌سی کاپ که سطح دوم فوتبال باشگاهی آسیا به‌شمار می‌رود نیز دو بار در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ به فینال رسیدند که به‌ترتیب مغلوب جوهر دارالتعظیم مالزی و نیروی هوایی عراق شده‌اند؛ دو تیمی که امسال نیز در لیگ قهرمانان آسیا جولان دادند اما بزرگ‌ترین شاهکار تاریخ‌شان چند ماه قبل رقم خورد؛ در گروهی که متمول‌ترین باشگاه‌های عربستان و امارات روی کاغذ پیشتازان آن پنداشته می‌شدند.

استقلال دوشنبه با هدایت ویتالی لوچنکوی روس که حتی به‌علت عدم اخذ مدرک پرولایسنس سرمربیگری نمی‌تواند مقابل پرسپولیس روی نیمکت تیمش بنشیند، الهلال پرادعا را ۴ بر یک در ریاض در‌هم کوبید و شباب الاهلی را نیز در لحظه آخر به زانو در‌آورد تا این درس عبرت را به فوتبال آسیا دهد که نه ثروت و نه قدمت برای هیچ تیمی امتیاز نمی‌آورد. تیم تاجیکی با بضاعت خود به دفاع همه‌جانبه مقابل این رقبا روی آورد و اندکی خوش‌شانس هم بود که بهترین موقعیت‌های رقبایش به تیرک دروازه روشن یتیموف بوسه می‌زدند اما مهاجمان استقلال به‌خوبی قدر تک‌موقعیت‌ها را می‌دانستند. درست در لحظاتی که خط دفاع رقبای متمولشان بازی را رها می‌کردند، انگیزه علیشر ژلیلوف، منوچهر ژلیلوف و منوچهر صفروف برای رقم‌زدن تاریخ فوتبال تاجیکستان به اوج خود می‌رسید.

پرسپولیس روز سه‌شنبه با حریفی بازی می‌کند که روی کاغذ مقابلش بخت بیش‌تری برای برد دارد اما باید به یاد بسپارد که وضعیت برای الهلال و شباب الاهلی نیز روی کاغذ به همین اندازه فریبنده بود. دیدار روی چمن مصنوعی ورزشگاه جمهوری تاجیکستان برای پرسپولیسی که به نبودن نوراللهی، کنعانی و مغانلو عادت نکرده، آسان نیست. برای پیروزی بدون دغدغه، بیش از هر چیز شاگردان یحیی گل‌محمدی نیاز دارند برای روحیه جنگندگی رقیبشان احترام قائل شوند.

 

سامان موحدی راد

 

مهم‌ترین اتفاق بازی امروز پرسپولیس و استقلال تاجیکستان حضور تماشاگران در ورزشگاه است. بالاخره بعد از هجده ماه گستره کرونا بر سر دنیا به نظر می‌رسد تیم‌های ایرانی می‌توانند در ورزشگاهی با حضور تماشاگر هم بازی کنند. حالا گیریم تماشاگران تیم رقیب را تشویق کنند. این بازی البته یک آمار ناراحت کننده هم دارد. پرسپولیس بیش از 800 روز است که در خانه بازی نکرده. تیمی که در این سال‌ها حضور پررنگی در لیگ قهرمانان آسیا داشته و دوبار فینالیست شده، بعد از بازی خداحافظی ژاوی در تهران و برابر السد دیگر در تهران بازی نکرده است.

اختلافات سیاسی و منطقه‌ای از یک سو و ضعف مدیریت ورزشی در ایران از سوی دیگر موجب شده تا تیم‌های ایرانی و در صدر آنها پرسپولیس که بیشترین حضور آسیایی را در این سال‌ها داشتند، شرق تا غرب آسیا را پرواز کنند ولی حتی نتوانند در خانه یک بازی انجام دهند اما با همه اینها پرسپولیس حالا در تاجیکستان است و قرار است به مصاف یک استقلال استثنائاً قرمزپوش برود. تیمی شایسته از تاجیکستان که حضوری غافلگیرکننده در مرحله گروهی داشت و با شایستگی خودش را به مرحله بعد رسانده و حالا قصد دارد شایستگی‌هایش را در برابر بهترین تیم غرب آسیا در این سال‌ها نشان دهد. استقلال در این بازی آندری میسچنکو را در اختیار نخواهد داشت. این مدافع اوکراینی که در مرحله گروهی فیکس بود، بهترین بازیکن خارجی استقلال محسوب می‌شود اما به خاطر دریافت دو کارت زرد در بازی با شباب الاهلی و آلمالیق، نمی‌تواند تیمش را همراهی کند. غیر از آندری میسچنکو مسأله حضور یا عدم حضور زوئیر جورابوئف هم یکی دیگر از دغدغه‌های هواداران استقلال تاجیکستان است. او در آخرین بازی تیمش مصدوم شد اما پس از چند جلسه غیبت در تمرینات، در استادیوم مرکزی دوشنبه پا به توپ شد تا مشخص شود می‌تواند تیمش را همراهی کند. با بازگشت او، حالا باید دید در الکسی لارین و زوئیر جورابوئف، چه کسی بازی خواهد کرد؟ اما ستاره‌های استقلال در برابر پرسپولیس بی‌شک برادران جلیلوف خواهند بود.

علیشهر جلیلوف که کاپیتان استقلال هم هست در نشست خبری کنار مبین ارگاشف حضور یافت و درباره بازی با پرسپولیس گفت: از دقیقه یک تا آخرین دقیقه مسابقه علیه پرسپولیس مبارزه خواهیم کرد و از این تیم نمی‌ترسیم. آنها معتقدند برگ برنده‌شان در بازی با پرسپولیس هواداران این تیم هستند که اتفاقاً از بلیط فروشی مسابقه هم استقبال قابل توجهی کردند اما این نکته مهم را فراموش کرده‌اند که پرسپولیس تیمی است که در برابر تماشاگرانی پرشور همیشه عالی بازی می‌کند. از قضا اشتیاق آنها برای نمایشی بهتر در برابر تماشاگران پرشور حریف‌شان بیشتر است چرا که لذت دو چندانی در به سکوت کشاندن یک ورزشگاه پر از تماشاگر وجود دارد.

 

 

مازیار گیلکان

 

پرسپولیس توقعات از خود را در لیگ قهرمانان آسیا افزایش داده است. دو حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا در سال‌های اخیر از پرسپولیس تیمی ساخته که یک قدرت آسیایی محسوب می‌شود.

حریفان حق دارند وقتی پرسپولیس را می‌بینند، بدانند با یک فینالیست بزرگ مواجه‌اند و البته سخت‌گیرانه‌تر بازی کنند. آسیا خبر دارد که پرسپولیس پس از دو فینال اخیر رؤیای قهرمانی در سر دارد.

بنابراین مسأله پرسپولیس یک هشتم نهایی نیست، اگرچه باید پله پله پیش رفت و بازی مقابل استقلال تاجیکستان دشوار است. این تیم از پدیده‌های بازی‌هاست و لحظه‌ای نمی‌توان آنها را دست‌کم گرفت. خبرهایی مثل تغییر مربی و ... در اردوگاه حریف نمی‌تواند پرسپولیس را امیدوار به پیروزی کند، بلکه پرسپولیس به خودش امیدوار است.

این دل بستن به خود را سال‌هاست در پرسپولیس اواخر دهه ۹۰ دیده‌ایم. آنها نشان داده‌اند که همیشه می‌توانند موفقیت‌های خود را تکرار کنند و به خودشان وابسته‌اند و می‌دانند که خود چه ویژگی‌ها و برتری‌هایی دارند.

پرسپولیس هم با برانکو ایوانکوویچ به فینال آسیا رسید و هم با یحیی گل‌محمدی. این خود نشانه کافی برای قدرت تیمی است که حتی با مربیان مختلف همواره در معرض رسیدن به فینال آسیاست.

پرسپولیسی‌ها حق دارند بازهم امیدوار باشند که تیم‌شان را در فینال ببینند، چون تکرار موفقیت را در تیم‌شان دیده‌اند.

پرسپولیس در نقل و انتقالات تغییراتی دا‌شت و مقابل استقلال تاجیکستان با چهره‌ای جدید بازی خواهد کرد. این پرسپولیس جدید در میان بازار نقل و انتقالات باید مرحله یک‌هشتم لیگ قهرمانان آسیا را پشت سر بگذارد و این به دشواری کار اضافه می‌کند. پرسپولیس هنوز با یاران جدید خود بازی کردن را تجربه نکرده است.

پرسپولیس اگر در دوشنبه تاجیکستان بدرخشد و با یاران جدید هماهنگ نشان دهد، هم برای ادامه لیگ قهرمانان آسیا خط و نشان کشیده و هم برای فصل جدید لیگ برتر.