سرمقاله

فرشاد کاس‌نژاد   @Farshadcasnejad 

 

واگذاری استقلال و پرسپولیس به دو وزارتخانه صمت و اقتصاد و دارایی، ساده‌ترین راه برای پایان مالکیت مشترک وزارت ورزش و جوانان بر این دو باشگاه است اما روشن نیست که در فرصت کوتاه AFC -برای اصلاح ساختار مالکیت و ارائه مستندات مالی جدید- بتواند راه فرار از لغو مجوز حرفه‌ای استقلال و پرسپولیس باشد. فارغ از این، مالکیت بر آنها همچنان دولتی است و به جای واگذاری باید از عبارت دست به دست شدن مالکیت استفاده کرد.

استقلال و پرسپولیس به دلیل ماهیت سنتی طیف‌های طرفداری از آنها، هرگز در معرض بدگمانی و اتهام نبودند که با مالکیت مشترک تبانی کنند. آنچه مالکیت مشترک بر باشگاه‌ها را مذموم و غیرقانونی می‌کند، احتمال تبانی است اما قدرت رقابت سنتی دو باشگاه به این اتهام اعتبار نمی‌دهد. مسأله دیگر اما در مالکیت مشترک، رفتار تبعیض‌آمیز مالک با دو باشگاه است، اینکه همیشه می‌تواند شائبه فرصت‌ها و بودجه‌های بیشتر برای تیم موفق‌تر ایجاد شود و هواداران را آزرده ‌خاطر کند.

اما واگذاری استقلال و پرسپولیس به وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد و دارایی اگرچه مشکلاتی از این دست را از صورت ماجرا پاک می‌کند اما موضوعات مهم‌تری را همچنان به عنوان مسائل حل ‌نشده باقی می‌گذارد. همچنان مالکیت دولتی است و در حالی ‌که دولت‌ها نمی‌توانند در فوتبال حرفه‌ای هزینه کنند، مشخص نیست مالکیت آنها بر بزرگترین باشگاه‌های فوتبال چه معنا و ضرورتی دارد.

مالکیت دولتی استقلال و پرسپولیس رقابت را برای بخش خصوصی فرضی که گرایش به باشگاهداری حرفه‌ای داشته باشد، دشوار می‌کند؛ چنان که می‌بینیم طی دهه‌ها باشگاهداری خصوصی در فوتبال ایران به بن‌بست رسیده است. باشگاهدارهای خصوصی دهه‌های اخیر یا کسانی بودند که سرانجام با پرونده اختلاس و پولشویی راهی زندان شدند (مالکان داماش، راه‌آهن و استیل‌آذین) یا کسانی که خیلی زود به این نتیجه رسیدند اینجا عرصه‌ای برای سرمایه‌گذاری نیست. بگذریم از اینکه شرکت‌های خصولتی در فوتبال ایران باشگاهداری می‌کنند و طبق مستندات بحث‌برانگیزشان خصوصی هستند.

اینکه دولت‌ها همواره باشگاهداری کنند، به دلیل قدرت اقتصادی از محل بودجه‌های عمومی و توان جذب سرمایه از شرکت‌هایی که در معامله با دولت‌ها امتیاز می‌گیرند و امتیاز می‌دهند، رقابت را برای بخش خصوصی واقعی غیرممکن می‌کند؛ تجربه‌ای که دهه‌ها پشت سر گذاشته‌ایم.

سال‌ها  است که وعده خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس یا ورود به بورس مطرح می‌شود اما تاریخ‌هایی که اعلام می‌شوند هر بار منقضی شده‌اند. تیم‌های بدهکاری که مجوز حرفه‌ای آنها لغو می‌شود، از لیگ قهرمانان آسیا حذف می‌شوند و مدیران‌شان در ایجاد بدهی همیشه دستاوردهای تازه دارند، مقدمات خصوصی‌سازی را فراهم نمی‌کنند. مهم‌ترین راه درآمدزایی باشگاه‌ها هم که مسدود است و صدا و سیما حاضر به پرداخت حق پخش تلویزیونی نیست. وقتی استقلال و پرسپولیس با مالکیت دولتی قدرت دریافت این حقوق بدیهی خود را نداشته باشند، با مالکیت خصوصی چگونه می‌توانند صاحب چنین قدرتی شوند؟

گام اول برای خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس این است که در همین شکل دولتی، ساختار اقتصادی خود را اصلاح کنند، به هزینه‌های بیش از توان مالی خود تن ندهند، بدهی به جا نگذارند، سوءرفتار مالی نداشته باشند و به حقوق اصلی خود مثل حق پخش دست پیدا کنند. آنگاه برای بخش خصوصی واقعی معنا دارد که وارد این کارزار اقتصادی باشگاهداری شود. دست به دست شدن مالکیت استقلال و پرسپولیس می‌تواند فرصتی برای اصلاح ساختار آنها باشد و می‌تواند تکرار روش‌های پیشین باشگاهداری در عنوان جدید مالک باشد. از فردای آنها بی‌خبریم.

 

هندبال ایران این روزها در تب و تاب رقابت‌های قهرمانی آسیا در عربستان قرار دارد. تورنمنتی که پیش از این قرار بود به میزبانی ایران برگزار شود اما شیوع گسترده کرونا در ایران، آمار مرگ و میر بالا و آمار واکسیناسیون پایین در آن مقطع این میزبانی را از ایران گرفت تا بعد از دو دهه که میزبانی مهم‌ترین تورنمنت هندبالی قاره به ایران رسید، در عین ناباوری آن را از دست بدهیم و به همسایه جنوبی واگذار کنیم. رقابت‌های این دوره از اهمیت دوچندانی برخوردار است و با توجه به اینکه سهمیه رقابت‌های جهانی لهستان – سوئد ۲۰۲۳ در آن توزیع می‌شود، تقریباً تمامی تیم‌های قاره با تمامی قوا در این تورنمنت شرکت می‌کنند تا سهمیه جهانی را کسب کنند. از همین‌رو برخلاف همیشه که رقابت‌های هندبال قهرمانی آسیا با بی‌اعتنایی برخی از کشورها بویژه در شرق آسیا روبه‌رو می‌شد، این بار استقبال گسترده‌ای از این رقابت‌ها شده و همه مدعیان به دمام سفر می‌کنند تا شانس خود را برای کسب سهمیه جهانی محک بزنند. حضور 16 تیم در صحرای حجاز نشان دهنده کیفیت و کمیت این رقابت‌هاست و از همین‌رو هندبال ایران برای موفقیت در این رقابت‌ها کار دشواری پیش‌رو دارد. تیمی که بعد از ناکامی در مسیر رسیدن به المپیک پوست انداخته و تعدادی از لژیونرهای کهنه‌کار را با جوانان باانگیزه و پرانرژی تعویض کرده و با ترکیبی جدید به دمام سفر خواهد کرد. حضور یک مربی اسپانیایی نامدار در رأس تیم بنام مانوئل فرناندز که نامی شناخته شده در دنیای هندبال است و او را به پروفسور می‌شناسند، حکایت از آن دارد که فدراسیون برای این رقابت‌ها تمام توان و انرژی خود را به کار بسته تا در این رقابت‌ها موفق باشد. تیم ملی هندبال در این رقابت‌ها در گروهی نسبتاً دشوار در کنار استرالیا، هند و عربستان قرار گرفته و به نظر می‌رسد برخلاف ادوار پیشین چیزی به قضا و قدر سپرده نشده و تیم ملی این بار با برنامه‌ریزی بهتر و کامل‌تر در این رقابت‌ها حضور خواهد یافت.

اردوی تیم ملی هندبال از چند هفته پیش آغاز شده و چند بازی تدارکاتی و دوستانه نیز در دستور کار قرار دارد که نخستین آن برابر عراق در تهران برگزار شد. در این میان اما یک اتفاق عجیب و غیرمنتظره اردوی تیم ملی را تحت تأثیر قرار داده. شیوع اپیدمی کرونا و سویه اُمیکرون در اردوی تیم ملی سبب شده تا تمامی برنامه‌ریزی‌ها با تغییر مواجه شود که شاید مهم‌ترین آنها سفر به رومانی بود که با اعلام فرناندز کنسل شد.

ظاهراً این پاندمی بعد از بازی دوستانه با عراق در اردوی تیم ملی شیوع پیدا کرده. فرناندز سرمربی تیم ملی در این باره گفت: «شنبه شب با تیم ملی عراق یک بازی دوستانه داشتیم و در آن بازی برخی از بازیکنان حال خوبی نداشتند. بعد از شام برخی از بازیکنان حال‌شان خوب نبود و احتمال درگیری آنها با انواع کرونا را دکتر داده. بازیکنان خیلی حال بدی ندارند. در شرایط سختی نیستند اما تب و بدن درد دارند. بچه‌ها همه دوز دوم و تعدادی سه دوز واکسن دریافت کردند. به جز تمرینات در سایر موارد همیشه بچه‌ها از ماسک استفاده می‌کنند. با کرونا باید زندگی کرد. از مواردی است که کار زیادی از دست ما برنمی‌آید.»

فرناندز در این گفت‌و‌گو رسماً اعلام کرد تعداد قابل توجهی از بازیکنانش دچار کرونا شده‌اند و تست آنها مثبت شده. نخستین و بدیهی‌ترین تصمیم بعد از مشخص شدن شیوع پاندمی در اردوی تیم ملی این بود که تمامی نفرات حاضر در اردو از جمله سرمربی تیم وارد قرنطینه شده و از تماس آنها با بقیه خودداری شود. بویژه اینکه شدت و سرعت سرایت سویه اُمیکرون کرونا از بقیه سویه‌ها بیشتر و سریع‌تر است و البته دوره نهفته آن طولانی‌تر خواهد بود. با وجود این فدراسیون هندبال به جای قرنطینه کردن کل اعضای تیم ملی از جمله سرمربی تیم، یکشنبه شب اقدام به برگزاری کنفرانس رسانه‌ای با حضور خبرنگاران کرد تا ثابت شود در اردوی تیم هندبال رعایت پروتکل‌ها چندان اهمیتی ندارد! برنامه نشست رسانه‌ای سرمربی تیم ملی و بازدید از اردوی تیم ملی البته از چند روز قبل فیکس شده بود اما بعد از آشکار شدن نخستین نشانه‌های ابتلای کرونا در اردوی تیم ملی، فدراسیون باید بلافاصله تمهیدات ایمنی را در دستور کار قرار می‌داد و تمامی برنامه‌ها را کنسل کرده و کلیه اعضای تیم را به قرنطینه می‌برد. اما فدراسیون ترجیح داد به جای قرنطینه، سرمربی تیم ملی روبه‌روی خبرنگاران بنشیند و از ابتلای گسترده اعضای تیمش به کرونا بگوید. گویی هیچ اتفاقی نیفتاده و اعضای تیم ملی هندبال دچار سرماخوردگی یا آنفلوآنزای خفیف شده‌اند! بی‌توجهی به اصول ابتدایی و بدیهی در تیم‌های ورزشی ایران از همین مسائل کوچک اما بشدت کلیدی سرچشمه می‌گیرد. راز عقب‌ماندگی و ناکامی ورزش ایران را در همین نکات بدیهی و کوچک ببینید.

 

با گذشت یازده هفته از لیگ برتر چهار شکست به ‌نام سپاهان ثبت شده که عملکرد خوبی برای این تیم مدعی نیست. رسول کربکندی، مربی پیشین و پیشکسوت فوتبال اصفهان درباره دلایل این نتایج گفت: «سپاهان بازیکنان خوبی جذب کرده و یک سرمربی جوان دارد و کادر فنی خوبی هم کنار او قرار داده‌اند. دیدگاه هم این بوده که سپاهان به راحتی قهرمان لیگ شود. اینکه چرا سپاهان نتیجه نمی‌گیرد و دو باخت پشت هم آورده دلایل مختلفی دارد؛ اول اینکه این تیم به مسائل دفاعی کمتر توجه می‌کند و به کارهای هجومی بیشتر می‌پردازد. خود نویدکیا هم گفته بود که دوست دارم تیمم بیشتر حمله کند اما به نظر من برای بردن اول باید گل نخورید. تیم‌های دیگر مقابل سپاهان تدافعی بازی می‌کنند و با 8-7 بازیکن دفاع می‌کنند و روی ضدحمله کار می‌کنند. یکی از اشکالات تیم سپاهان این است که تنوع تاکتیکی زیادی ندارد و یکنواخت فوتبال بازی می‌کند و رقبا مسیر حرکتی آنها را می‌بندند.»

سرمربی اسبق سپاهان اضافه کرد: «سپاهان درون دروازه هم مسأله دارد. بعد از دروازه‌بان خوبی که فصل گذشته داشت اکنون یک دروازه‌بان خارجی جایگزین شده که عکس‌العمل‌های خوبی دارد اما قدش کوتاه است و روی شوت‌های از راه دور غافلگیر می‌شود. به نظرم محرم نویدکیا باید در مورد تنوع تاکتیکی تیمش بازنگری داشته باشد تا وقتی راه تیمش بسته می‌شود پلن‌های دیگری را برای اجرا داشته باشد.»

 

بحث نظرسنجی فدراسیون والیبال از تیم‌های لیگ برتری برای ادامه رقابت‌های لیگ برتر سبب حرف و حدیث‌های بسیاری شده و برخی از باشگاه‌ها اعتراض کرده‌اند که به نظر آنها درباره ادامه لیگ توجه نشده.

میلاد تقوی دبیر فدراسیون والیبال درخصوص نحوه برگزاری مسابقات لیگ برتر والیبال و نظرسنجی سازمان لیگ از باشگاه‌ها اظهار داشت: «همانگونه که بارها تأکید کردیم تلاش فدراسیون والیبال برگزاری هر چه بهتر لیگ‌های والیبال بویژه لیگ برتر است و قطعاً در این مسیر از نظرات کارشناسان لیگ و والیبال استفاده خواهد کرد.»

وی با بیان اینکه باشگاه‌های شرکت کننده در لیگ برتر قسمت مهمی از مجموعه این رقابت‌ها هستند، تصریح کرد: «فدراسیون بارها نشان داده که برای نظرات مدیران‌ عامل باشگاه‌ها و مجموعه زیر نظر آنها احترام قائل است.»

دبیر فدراسیون والیبال تأکید کرد: «در نامه‌ای که جدیداً به باشگاه‌های لیگ برتری زدیم درباره دور برگشت مرحله مقدماتی این مسابقات نظرسنجی کردیم، ممکن است برخی باشگاه‌ها در پاسخ پیشنهاداتی نیز مطرح کرده باشند، اما هدف سازمان لیگ نحوه برگزاری دور برگشت بوده است. حالا اینکه یکی از باشگاه‌ها از بین دو گزینه پیشنهادی در خصوص دور برگشت یکی از گزینه‌ها را انتخاب می‌کند و در خصوص دور پلی‌آف هم پیشنهادی می‌دهد، ما در جای خودش به پیشنهادات تیم‌ها در خصوص موارد دیگر همچون پلی‌آف رسیدگی می‌کنیم. نظر‌سنجی ما در خصوص دور برگشت بوده است و ربطی به مرحله پلی‌آف نداشته است.»

وی ادامه داد: «در نامه فدراسیون دو شیوه متمرکز یا تداوم روش دور رفت (رفت و برگشت) برای دور برگشت پیشنهاد شده بود که از مجموع 14 تیم که در این نظرسنجی شرکت کردند، هشت تیم با برگزاری به روش دور رفت و غیر متمرکز موافقت خود را اعلام کردند و شش تیم هم خواهان برگزاری به روش دوم (متمرکز) بودند. بنابراین فدراسیون نیز برای احترام به رأی اکثریت باشگاه‌ها مسابقات دور برگشت را به ‌صورت غیر متمرکز برگزار خواهد کرد.» تقوی با یادآوری اینکه در مجموع همه این بررسی‌ها نشان داد که اکثریت باشگاه‌ها علاقه‌مند هستند این مسابقات به شکل غیر متمرکز و همانند دور رفت ادامه یابد، گفت: «اگر برخی باشگاه‌ها در پاسخ خود پیشنهاداتی نیز مطرح کردند، باید به رأی اکثریت احترام بگذارند و در زمان مناسب این پیشنهادات نیز بررسی خواهد شد.»

وی افزود: «لیگ برتر 14 تیم دارد. باید حرفه‌ای نگاه کنیم و حرفه‌ای عمل کنیم و به نظرات بقیه تیم‌ها احترام بگذاریم. همه 14 تیم در این نظرسنجی حق اظهارنظر داشتند و نباید لیگ برتر را معطوف به نظر تیم خاصی کنیم. طبیعتاً منطقی است هر تیم به نفع خود اظهارنظر ‌کند.»

 

سازمان لیگ فوتبال بعد از مدت‌ها با میزبانی باشگاه استقلال در نشست‌های خبری کنار آمد. بعد از اختلاف میان باشگاه استقلال و سازمان لیگ بر سر تبلیغات محیطی، آبی‌ها تصمیم گرفتند نشست‌های خبری فرهاد مجیدی و مربی حریفان خود قبل از بازی‌های خانگی را نیز خودشان برگزار کنند. سازمان لیگ ابتدا با این موضوع مخالف بود و مکان جداگانه‌ای را برای نشست خبری انتخاب می‌کرد، ولی در آستانه بازی با فولاد به نظر می‌رسد با این موضوع موافقت کرده است. بعد از آنکه باشگاه استقلال اعلام کرد نشست خبری فرهاد مجیدی سرمربی استقلال برای دیدار با فولاد در مجموعه ورزشی آرارات و از ساعت 14 روز سه‌شنبه برگزار می‌شود، سازمان لیگ هم در اطلاعیه‌ای این موضوع را تأیید کرد.

 

ارسلان مطهری مهاجم استقلال در تمرین دیروز تیمش به‌ صورت اختصاصی تمرین کرد تا نگرانی‌هایی بابت حضورش در بازی روز چهارشنبه مقابل فولاد خوزستان پیش بیاید. گفته می‌شد او به خاطر مصدومیتی که در تمرینات نصیبش شده به بازی با فولاد نمی‌رسد اما مصدومیت او جدی نیست. احتمالاً مطهری از امروز به تمرینات گروهی استقلال اضافه می‌شود و می‌تواند تیمش را در بازی روز چهارشنبه مقابل فولاد همراهی کند. این در شرایطی است که به احتمال فراوان مطهری در بازی با فولاد هم نیمکت‌نشین خواهد بود و فرصت بازی به رودی ژستد و شاید آرمان رمضانی می‌رسد.

سپاهان برای هفته دوازدهم میزبان پرسپولیس است اما بر اساس رأی کمیته انضباطی که سپاهان را از بازی خانگی برابر پرسپولیس محروم کرده، این دیدار در زمین بی‌طرف برگزار می‌شود. سپاهان برای میزبانی ورزشگاه امام خمینی(ره) اراک‌ را انتخاب کرده، اما نکته جالب این است که هر دو تیم یک هتل را برای اسکان پیش از بازی انتخاب کرده‌اند. شهر اراک تنها یک هتل ۵ ستاره دارد و به همین خاطر دو تیم پرسپولیس و سپاهان در این هتل اقامت خواهند داشت. از طرف دیگر تیم داوری و ناظر بازی هم در این هتل اسکان دارند. از آنجایی که در مصاف‌های سپاهان و پرسپولیس همیشه شاهد حواشی خاص و ناگواری بودیم و از طرفی هم پیش‌بینی می‌شود هواداران دو تیم مقابل هتل محل اقامت تیم محبوب خود تجمع کنند، انتظار می‌رود مسئولان تمهیداتی بیندیشند که شاهد اتفاقات تلخ نباشیم.

 

تیم بسکتبال شیمیدر، صدرنشین فعلی گروه ب لیگ برتر برای تقویت خود یک بازیکن خارجی جدید به خدمت گرفت. دوایت بایکس، گارد امریکایی که سابقه حضور در لیگ تابستانی NBA برای تیم‌های بسکتبال تورنتو رپتورز، اوکلاهوما سیتی تاندر و لس آنجلس لیکرز را دارد، به تیم شیمیدر پیوست. این بازیکن ۱۹۱ سانتی‌متری و 32 ساله که متولد میلواکی است و در تلاش برای رسیدن به لیگ NBA (درفت سال 2011) موفق نبود، سابقه بازی در تیم‌های افس پیلسن ترکیه و المپیاکوس یونان در یورو لیگ، تیم‌های فوجیان و شنزن در لیگ چین، گراولین فرانسه و والنسیا اسپانیا را در کارنامه دارد.

 

خیبر خرم‌آباد  با هماهنگی‌های سازمان لیگ موفق شد حق تبلیغات محیطی را دریافت کند و از این پس در استادیوم خانگی‌اش مجری تبلیغات خواهد بود. پیش از این استقلال و پرسپولیس توانسته بودند حق تبلیغات محیطی را در اختیار بگیرند و خیبر سومین تیم فوتبال ایران و اولین تیم لیگ یکی است که می‌تواند از این امتیاز استفاده کند. این تیم در پایان هفته یازدهم در رده ششم جدول لیگ یک قرار دارد.