هرچقدر رقابت‌های یورو تحت نظر رسانه‌هاست و هر خبری از آن مورد توجه است در کوپا آمریکا از این خبرها نیست. شاید ساعت بد مسابقات برای اغلب کشورهای دنیا دلیل این ماجرا باشد. بامداد جمعه تیم اروگوئه موفق شد با نتیجه ۲ بر صفر تیم بولیوی را شکست دهد. ستاره این بازی ادینسون کاوانی بود. او گل دوم تیمش را هم به ثمر رساند و مثل همیشه به سبک سرخپوستی به شادی گل پرداخت.


 

کمتر کسی تصور می‌کرد در پایان مرحله گروهی یورو 2020، نبرد بزرگ و سنتی بین انگلیس و آلمان یا جدال جذاب بلژیک و پرتغال در مرحله یک‌هشتم ‌نهایی شکل بگیرد اما چند نتیجه عجیب، جدول را تغییر و بزرگان را رودرروی هم قرار داد. سایت فوتبال ۳۶۰ گزارش جالبی در مورد مرحله گروهی منتشر کرده که با هم می‌خوانیم؛
 
ایتالیا فراتر از انتظار، ترکیه بدترین تیم جام
شاید درخشش ایتالیا در گروه اول قابل پیش‌بینی بود اما هیچ‌کس تصور نمی‌کرد ترکیه پرستاره شنول گونش بدترین تیم جام نام بگیرد. از میراح دمیرال که با یک گل به خودی، اولین گل جام را رقم زد تا چالهان اوغلوی حالا اینتری، سویونجو، اوندر و ایلماز، ستاره فصل گذشته قهرمان لوشامپیونه، هیچ کدام درخششی نداشتند. تنها فرق این ترکیه با تیمی که در یورو 1996 در اولین تجربه حضور در تورنمنت‌های مهم در دوران معاصر با صفر امتیاز حذف شد، گل قهوه‌چی بود! ترک‌ها بدون امتیاز و با تنها یک گل زده بدترین تیم جام بودند. در آن سمت ایتالیا آنقدر درخشان بود که مانچینی در دقایق پایانی بازی سوم و تشریفاتی تیمش به فکر حسرت بزرگ خودش یعنی بازی نکردن در جام جهانی 1990 افتاد و اجازه داد برخلاف آن جام، همه بازیکنان حاضر در اردوی ایتالیا و حتی دروازه‌بان دوم تیم هم به میدان بروند! ایتالیای 9 امتیازی همراه ولز و سوییس 4 امتیازی صعود کردند و ترکیه به خانه رفت. ولز در دومین یوروی متوالی‌اش یک گرت بیل آماده و کلی امید به تکرار درخشش دوره قبل دارد!
 
از خیلی خوب به خیلی بد
انگار دانمارک عادت دارد در یورو از صفر به صد برسد! آنها 29 سال بعد از اینکه به عنوان جایگزین یوگسلاوی تحریم شدند، به یورو رفتند و با جام برگشتند؛ با 2 باخت و شوک ناشی از حمله قلبی کریستین اریکسن با صفر امتیاز از 2 بازی تا آستانه حذف پیش رفتند اما با برتری 4 - یک در بازی سوم مقابل روسیه، سهمیه صعود مستقیم را به دست آوردند! بلژیک نه حرف داشت و نه حریف و با 9 امتیاز به عنوان تیم اول صعود کرد. فنلاند که در روز اول با برتری مقابل همسایه‌اش- دانمارک- امید به صعود یافت، با 2 باخت در 2 بازی بعدی یکی از 2 تیم سوم حذف شده گروه‌ها نام گرفت. در این گروه هر 3 تیم دانمارک، روسیه و فنلاند 3 امتیازی بودند که در نهایت دانمارک به خاطر تفاضل گل صعود کرد و فنلاند و روسیه حذف شدند.
 
لاله‌های زیبای باغ یورو
هلند به عنوان یکی از تنها 3 تیم 9 امتیازی مرحله گروهی بازی به بازی بهتر شد و تحسین همگان را برانگیخت. آنها به لحاظ امتیازی، پس از ایتالیا دومین تیم برتر جام نام دارند و از آنها خوشحال‌تر پاری‌سن‌ژرمن است که آماده‌ترین فاینالدوم ممکن را از شروع فصل آینده در اختیار دارد. اتریش پس از برتری توأم با شعارهای نژادپرستانه از دهان خارج نشده آرناتوویچ در جدال با مقدونیه شمالی، به هلند باخت اما 3 امتیاز حیاتی بازی با اوکراین را به دست آورد و با 6 امتیاز پشت سر هلند 9 امتیازی برای اولین بار در دوران حضورش در یورو از مرحله گروهی صعود کرد. اوکراین 3 امتیازی که تحت نظر شوچنکو تیم خوبی نشان داد، تنها با یک تفاضل گل بهتر نسبت به فنلاند، چهارمین و آخرین تیم برتر سوم گروه‌ها شد. مقدونیه شمالی، تیم تهاجمی و جذاب جام هر چند پس از ترکیه دومین تیم ضعیف و صفر امتیازی جام بود اما در جام خداحافظی گوران پاندف، کاپیتان سرشناس‌اش، خاطره خوبی از اولین حضورش در تورنمنت‌های بزرگ بجا گذاشت و ثابت کرد چند ماه قبل اتفاقی اولین شکست خانگی 20 سال اخیر آلمان در مراحل مقدماتی تورنمنت‌های مهم را رقم نزده!
 
ساوتگیت بدسلیقه و مودریچ همیشه خوب کروات‌ها
از دور اول تا دور سوم بازی‌های گروه چهارم کلی رکورد و گل جالب و نتایج دور از انتظار شکل گرفت. انگلیس طبق معمول تیم مورد انتظار قبل از شروع جام نشان نداد و این بار مقصر ساوتگیت، سرمربی جوان آنهاست که معلوم نیست چرا به بهترین جوانان حال حاضر انگلیس مانند گریلیش و سانچو اینقدر کم بازی می‌دهد. به جرأت می‌توان گفت ترکیب نیمکت «سه‌شیر» غالباً از تیم درون زمین قوی‌تر بود. شاید هم سرمربی دوران آزمون و خطا در ترکیب را پشت سر گذاشت! به هر حال انگلیس و ساوتگیت بدسلیقه پس از اولین تجربه پیروزی در نخستین بازی دوران حضورشان در یورو، بلینگام را به عنوان جوان‌ترین بازیکن تاریخ یورو معرفی کردند که البته این رکورد خیلی زود توسط لهستانی‌ها شکسته شد. در این گروه، کرواسی و جمهوری چک قرینه هم بودند! جمهوری چک اولین بازی را برد، دومی را مساوی کرد و سومی را باخت اما کرواسی اولی را واگذار کرد، در دومین بازی به تساوی رسید و در شب تبدیل شدن مودریچ به مسن‌ترین گلزن تاریخش در یورو، بازی سوم را برد و حتی به عنوان تیم دوم صعود کرد. انگلیس 7 امتیازی اول شد، کرواسی 4 امتیازی به مقام دوم رسید و جمهوری چک هم با همین تعداد امتیاز به دور بعد راه یافت؛ با این امتیازات و البته پاتریک شیک که دورترین گل یورو از سال 1980 تا به حال را با ضربه‌ای از فاصله 5/45 متری وارد دروازه اسکاتلند کرد. اسکاتلند یک امتیازی هم در اولین حضورش در تورنمنت‌های بزرگ از سال 1998 تا به حال، مانند همه حضورهای قبلی‌اش در تمام تورنمنت‌ها در مرحله گروهی حذف شد!
 
موراتا سرطان اسپانیا، لواندوفسکی
لشگر یک نفره تیم رکوردشکن
اسپانیا هر چقدر در 2 بازی اول چنگی به دل نزد، ناگهان از اواسط نیمه اول بازی آخر مقابل اسلواکی درخشید و موفق به صعود شد. در 2 بازی اول ترکیب نامتوازن و اصرار انریکه به استفاده نکردن از بازیکنان فانتزی مانند تیاگو به چشم آمد و اسپانیا به پیروزی نرسید. موراتا گل برتری اسپانیا در بازی دوم را زد اما در ادامه مانند بازی اول آنقدر موقعیت خراب کرد تا لواندوفسکی با یک ضربه سر پیروزی را از تیم او بگیرد. او در بازی سوم پنالتی خراب کرد تا اسپانیا اولین تیم تاریخ یورو شود که در 2 بازی متوالی مرحله گروهی پنالتی از دست می‌دهد. البته هر چقدر ماندن او در بازی مضر بود، خروجش به نفع تیم شد چون تورس که به جای«آلواریتو» به زمین آمد، یک دقیقه پس از حضور در میدان با ضربه پشت پای دیدنی گل چهارم «لاروخا» را به ثبت رساند. اسپانیا با رقم زدن یکطرفه‌ترین پیروزی جام تا این مرحله و البته بهترین پیروزی‌اش در تاریخ یورو با 5 امتیاز پس از سوئد 7 امتیازی به دور بعد رسید اما انریکه نمی‌تواند از این سؤال فرار کند که چرا با وجود تهی بودن اسپانیای فعلی از ستاره و بازیکن تأثیرگذار امثال راموس باتجربه و فاتی گلزن و جوان را با خود به یورو نبرد! سوئد پس از 169 گل نزدن در جام با پنالتی فورسبرگ در دقیقه 79 بازی با اسلواکی اعلام حضور کرد. این ستاره 2 گل بعدی تیمش را هم مقابل لهستان زد و در نهایت یک گل دیگر سوئدی‌ها در وقت‌های تلف شده، برتری 2-3 مقابل لهستان و سرگروهی را رقم زد. لواندوفسکی بزرگ به معنای واقعی لشگر یک نفره لهستان بود؛ کسی که 3 گل از 4 گل تیمش را زد و در جمعی متوسط واقعاً ستاره بود؛ هر چند با وجود تمام تلاش‌هایش راه به جایی نبرد و مانند یورو قبلی دست خالی به خانه برگشت. تا دیدن لهستانی که مانند دهه 80 از مرحله گروهی تورنمنت‌های بزرگ بالا بیاید و بدرخشد، صبر و زمان زیادی لازم است. اسلواکی، تیم 3 امتیازی رده سوم گروه هر چقدر بیشتر در جام ماند، بدتر شد و با دریافت 5 گل در بازی آخر شانس‌اش برای صعود به عنوان یکی از 4 تیم برتر سوم گروه‌ها را کاملاً از بین برد. لهستان در این جام، اولین دروازه‌بان زننده یک گل به خودی در تاریخ یورو را معرفی و از جوان‌ترین بازیکن تمام ادوار این جام رونمایی کرد؛ به اضافه اولین اخراجی جام! سوئد با 7 و اسپانیا با 5 امتیاز صعود کردند و اسلواکی 3 و لهستان یک امتیازی حذف شدند.


 

کریستیانو رونالدو بالاخره به رکورد علی دایی رسید و حالا مثل اسطوره فوتبال ایران در عرصه ملی ۱۰۹ گل زده. او با گلزنی در دیدار بعدی پرتغال که مقابل بلژیک است می‌تواند به تنهایی رکورددار گلزنی در رده ملی شود و سلطان علی دایی را جا بگذارد.

 

هومن جعفری
جمعیت زیادی بیرون در ایستاده‌اند... مسئول انتخاب اعضای هیأت مدیره نگاهی به جمعیت می‌کند و می‌گوید: «ما فقط چهارتا می‌خوایم. شاید سه تا... خیلی زیادین... اونایی که طرفدار این تیم هستن کیان؟»
عده‌ای دست بلند می‌کنند.
* اوکی. شماها تشریف ببرین اون سمت. شمارتون رو داریم تماس  می‌گیریم خدمتتون... خب... هنوزم زیادین... کیا طرفدار تیم رقیبن؟
عده‌ای دست بلند می‌کنند.
*اوکی شماها بمونین. بقیه بفرمایین. شمارتون رو داریم. اگر فدراسیون اسکواش یا هیأت شطرنج نوردی نفر کم آورد خبرتون‌ می‌کنیم... . خب... هنوزم زیادین... کدومتون آدمای شریفی هستین؟ یعنی خودتون، خودتون رو آدمای خوبی می‌دونین؟
عده‌ای دست بلند می‌کنند.
*بسیار عالی. شمارتون رو داریم. باهاتون تماس می‌گیریم برای کمیته فرهنگی باشگاه‌ها... چائو... خب تعدادتون مناسب‌تر شد. اونایی که هر رو از بر تشخیص نمی‌دن بمونن، بقیه برن...
عده‌ای سالن را ترک می‌کنند.
*ای بابا! زیادین که هنوز! هر کدومتون پرونده فساد مالی دارین، مشکل اخلاقی دارین، جایی پرونده باز دارین بمونین، بقیه بیرون منتظر وایسین بفرستیم تون توی فدراسیون‌های مختلف مشغول به کار بشین. استعدادتون خوب بوده تا اینجا موندین.
تعدادی می‌روند. سه نفر می‌مانند.
مسئول انتخاب لبخندی می‌زند و می‌گوید: به به! اعضای جدید هیأت مدیره باشگاه فرهنگی ورزشی شالکه! مبارکتون باشه...
نتیجه اخلاقی: می‌بینید این خارجی‌های نامرد و کاپیتالیست چطور با امانتی که دستشان است برخورد می‌کنند؟ این نوع انتخاب شرم‌آور است!

 

فرشاد کاس‌نژاد
آنچه در لیگ ملت‌های والیبال ۲۰۲۱ بر تیم ملی ایران گذشت، ناکامی دور از ذهن نبود و نمی‌تواند تصویری یکسره ناامیدکننده از آینده والیبال ایران بسازد.
ولادیمیر آلکنو گفته بود بعد از پروژه‌اش در ایران می‌خواهد دورانی را با فارغ شدن از مربیگری بگذراند: «بلد نیستم با نصف انرژی‌ام کار کنم. صدای درونی‌ام به من می‌گوید که احتیاج به وقفه دارم. همانطور که وسایل الکترونیکی نیاز به ریست دارد، من هم نیاز به ریست دارم. در این مدت کوتاه پیشنهادات زیادی از طرف چندین باشگاه‌ به من شد و حتی یکی از آنها پیشنهاد بسیار خوبی است؛ از من خواسته شد مدیرفنی یک باشگاه روسی شوم ولی امیدوارم بعد از المپیک بتوانم مدت کوتاهی استراحت داشته باشم.» او اما نمی‌تواند این دوران را بازنده سپری کند.
توجیه تغییر نسل در تیم ملی ایران برای ناکامی در لیگ ملت‌ها کافی نیست. فدراسیون والیبال هم نمی‌تواند با تکرار نام «ایران جوان» در تیتر خبرها از شکست‌ها فرار کند و بدون مربی رها کردن تیم ملی در سال گذشته را از یاد ما ببرد. نتایج ایران در لیگ ملت‌ها و ده شکست، حاصل همان دوران تعطیلی تیم ملی بود که فدراسیون والیبال خیال می‌کرد اهمیتی ندارد. آلکنو در زنیت به کارش ادامه داد تا بعد نوبت به شروع دیرهنگام کار در ایران برسد. البته که این برای آلکنو به عنوان یک فرصت شغلی ایده‌آل بود و او در روسیه حتی سالها عادت به همکاری همزمان در باشگاه و تیم ملی داشت اما برای تیم ملی ایران نتیجه‌ای جز ناکامی در لیگ ملت‌ها به ارمغان نیاورد. پایان فروردین ماه بود که آلکنو به ایران آمد، خوشحال از اینکه کارش در زنیت را به پایان رسانده است: «چرا ایران را انتخاب کردم؟ علت اصلی این انتخاب، انگیزه‌ام برای حضور در چهارمین المپیکم بود و امیداورم تأثیرگذار باشم. مسأله دوم همکاری و استقبال مسئولان والیبال ایران بود که درک کردند من باید فصل را با زنیت کازان به پایان برسانم و سپس به ایران بیایم.»
اما آلکنو بعد از تجربه لیگ ملت‌ها شاید تیمی بسازد که به رؤیاهای والیبال ایران نزدیک شود. از او بعید است تا المپیک توکیو روزی را بدون نقشه برای موفقیتی شگفت‌انگیز به شب برساند، اگرچه بدون وعده کارش را در ایران شروع کرد و همچنان در سکوت و بدون وعده ادامه می‌دهد. آلکنو حضور در المپیک چهارم را بزرگ‌ترین انگیزه‌اش برای کار در ایران می‌دانست و حالا پس از تجربه ناکامی در لیگ ملت‌ها به انگیزه حرفه‌ای اصلی خود یعنی المپیک توکیو نزدیک می‌شود.
ساختن این تیم بازنده برای موفقیت در المپیک نمی‌تواند کار آسانی باشد اما شبیه این است که بعد از دو ست شکست در یک بازی، تیم را برگردانید و بازی را برنده تمام کنید؛ کاری که از آلکنو در تیم ملی روسیه حتی در فینال المپیک ۲۰۱۲ مقابل برزیل برآمده است. بازهم برمی‌آید؟ چاره‌ای جز منتظر ماندن تا المپیک نیست اما سوابق آلکنو و چهره‌های تازه و پرامید تیم ملی می‌گویند درخشش در المپیک از ما ساخته است.
آلکنو احتمالاً بعد از المپیک توکیو سرمربی ایران نخواهد بود و تیم ملی بعد از یک دهه با مربی ایرانی -آنطور که از خبرهای گذشته به جا مانده- راهش را ادامه می‌دهد اما موفقیت یا ناکامی در المپیک می‌تواند درباره این تصمیم نیز تردیدها و وارسی‌های تازه را پدید بیاورد.



 

سامان موحدی راد
5 پیروزی از 15 مسابقه. این عملکرد تیم ملی والیبال ایران در رقابت‌های لیگ ملت‌های والیبال بود. چیزی که منجر به سقوط آزاد تیم ملی والیبال ایران در رنکینگ جهانی شد و تیم ملی در رتبه دوازدهم دنیا ایستاد. آن هم در آستانه بازی‌های المپیک که رقابت مهمی برای والیبالیست‌های ایرانی است. با این حساب احتمالاً زنگ خطر برای بسیاری به صدا در‌آمده و محمدرضا داورزنی که خیلی زود عذرخواهی کرده و می‌گوید که آلنکو باید پاسخگوی تصمیماتش باشد. به نظر نزدیکی رقابت‌های المپیک بسیاری را به تکاپو انداخته است.
موضوع مهم اما در این رقابت‌ها نه نتایج ضعیف و شکست پشت شکست برای تیم ملی که صدای زنگ تغییر نسل تیم ملی بود. این اولین رقابت‌هایی بود که آلکنو روی نیمکت تیم ملی نشست. این مسأله را اگر به ماجرای تغییر نسل والیبال ایران اضافه کنیم، می‌بینیم که نباید از این رقابت و تیم ملی ایران انتظار زیادی داشت. در واقع این بازی‌ها فرصتی بود برای سنجیدن کیفیت سرمربی تیم ملی و همچنین سنجیدن عیار ملی‌پوشان ایران. شاید تنها ایراد ممکن زمان این آزمون و خطا باشد. اینکه در آستانه رقابت‌های المپیک والیبال ایران درگیر چنین پروسه‌ای شده شاید چندان منطقی به نظر نیاید. به جز این نگرانی به نظر این رقابت‌ها و نمایش تیم ملی با در نظر گرفتن این پیش‌زمینه نمایش قابل قبولی بود. از این جهت که عیار بسیاری از بازیکنان جدید تیم ملی سنجیده شد. از چند جوان با استعداد رونمایی شد و مهم‌تر اینکه فهمیدیم برای به کار گرفتن آنها و رساندن‌شان به نقطه آرمانی کار و تلاش زیادی نیاز داریم. از این رو پر بیراه نیست اگر انتظار داشته باشیم که تیم ملی در المپیک نمایشی به مراتب بهتر از لیگ ملت‌های والیبال ارائه دهد. چیزی که بردیا سعادت یکی از ستاره‌های نوظهور والیبال ایران هم به آن اشاره کرده و امیدوار است نمایشش در المپیک بهتر از رقابت‌های اخیر باشد. مسأله مهم دیگر حضور چهره‌‌ای چون آلکنو است. یکی از مربی‌های صاحب کلاسی که می‌تواند در کنار زمین یاد و خاطره روزهای خوب خولیو ولاسکو را در والیبال ایران زنده کند. نمایش تیم ملی را نباید به همین ۱۰ شکست خلاصه کرد. بالاخره این اولین تورنمنتی بود که مربی روس در کنار تیم بود و باید به او فرصت داد که ایده‌های خود را در زمین اجرایی کند. نمایش‌های او در زمین رگه‌هایی از هوش و شخصیت تأثیرگذارش در تیم را به نشان داده و به نظر می‌رسد با ماندش در تیم ملی بتوانیم پروسه گذار بین نسلی را به خوبی پشت سر بگذاریم. نباید فراموش کنیم که ماجراهای کووید هم موجب شده تا شرایط برای تیم ملی و کنار هم ماندن‌شان و اردوهای بلند مدت دستخوش تغییرات و دگرگونی‌هایی شود. برای همین نباید عجله کرد. حالا که در بدترین زمان ممکن و در آستانه المپیک قرار است همه چیز در والیبال ایران تغییر کند، باید پای هزینه‌هایش هم بایستیم.



 

سام ستارزاده
بر خلاف آنچه اغلب انتظار داشتیم، سوغاتی ولادیمیر آلکنو از نخستین سفر کاری‌اش با سروقامتان ورزش ایران به ایتالیا، ۵ پیروزی و ۱۰ شکست بوده؛ از جمله باخت مقابل رقبای آسیایی نظیر ژاپن و استرالیا که مدت‌هاست به چشیدن طعمش عادت
نداریم.
عملکرد والیبالیست‌های ما روی کاغذ شاید با کلمه امیدوارکننده‌ای توصیف نگردد اما به عنوان یک شروع با یک نسل جدید و یک تیم کاملاً پوست انداخته که خود را مهیای درخشش در المپیک توکیو می‌کند، جنگاوری در لیگ ملت‌ها را می‌توان آغازی دلگرم‌‌کننده برای تیم آلکنو دانست.
سرمربی روس تیم‌ملی می‌توانست به اندوخته سال‌های گذشته ولاسکو، کواچ و کولاکوویچ تکیه کند و با استفاده از سعید معروف، محمد موسوی، امیر غفور و سایر اعضای ترکیب همیشگی سال‌های گذشته امتیازات را جمع‌آوری کند.
حتی در صورت حذف زودهنگام در توکیو اما، خرس گریزلی یادگاری‌اش برای والیبال ایران را به ارمغان آورده؛ پدیده‌هایی نظیر بردیا سعادت، مرتضی شریفی، محمدرضا حضرت‌پور و امیرحسین اسفندیار که بندر ریمینی نقطه آغاز مسیرشان به‌سوی ساحل آرزوها شده.
چنین جوانگرایی در والیبال ملی در ایده‌آل‌ترین زمان ممکن به دست آلکنو کلید خورده؛ پروژه‌ای نظیر پوست‌اندازی تیم‌ملی فوتبال پس از جام‌جهانی ۲۰۱۴ که با افزودن علیرضا بیرانوند، مرتضی پورعلی‌گنجی، سردار آزمون و مستحکم‌شدن جایگاه علی‌رضا جهانبخش در تیم ملی، راه را برای استعدادهای جوان بسیاری باز کرد تا جزوی از تیم خاطره‌آفرین کارلوس کی‌روش در دهه ۹۰
باشند.
 آنچه ۵ سال گذشته پرفسور پرتغالی در فوتبال انجام‌ داد و نظیر آن را سرمربی کاربلد روسی در والیبال پیاده‌ کرده، طرز تفکر سرمربیان حرفه‌ای را به‌خوبی پررنگ می‌کنند؛ اینکه فارغ از نام ورزش، چنین افراد برجسته‌ای به دستاوردهایی فراتر از یک پیروزی یا یک صعود (و حتی قهرمانی) می‌اندیشند و به‌جای چند ساعت، چند سال آینده تیم خود را
می‌بینند.
محصول جسارت آلکنو در پیشبرد پروژه‌ای که در بدترین حالت پس از المپیک توکیو نیاز مبرم والیبال کشور می‌بود، مانند فریادهای احساسی و تأثیرگذار زیبایش در کنار زمین که حتی توجه رسانه‌های غیر ایرانی را نیز به همراه داشت، می‌تواند در والیبال کشور ماندگار شود.
به لیست‌های اخیر تیم‌ملی توجه کنید. ستاره‌های مهم این لیست، عمدتاً برخاسته از پروژه تغییر نسل سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بوده‌اند. چنین لیست پرمهره‌ای می‌تواند سرنوشت پنج سال بعد والیبال ایران باشد.