گزارش 

بهناز میرمطهریان      

 

آخرین تصمیم فدراسیون فوتبال برای VAR در یک کلمه «صبوری» است. صبوری تا کی؟ حداقل تا نیمه دوم سال 1402.

چرا تا نیمه دوم سال 1402؟ چون فیفا در حال حاضر قانون خود را از 20 نوامبر (29 آبان) تغییر داده است و بعد از پایان مهلت لایسنس 15 شرکتی که در لیست شرکت‌های مورد تأییدش بودند، حالا فرصتی برای ثبت‌نام شرکت‌های جدید تعیین کرده است. بر همین اساس شرکت‌هایی که مدعی دارا بودن تکنولوژی VAR هستند، می‌توانند تا جولای 2022 (اوایل تیرماه 1401) با مراجعه به لینکی که در همین رابطه روی سایت فیفا قرار گرفته، ثبت‌نام خود را انجام دهند و سپس با حضور در لابراتوارهای فیفا، سخت‌افزار خود را تست کنند. در صورتی که تست‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارند، می‌توانند لایسنس فیفا را دریافت کنند و FIFA quality label (برچسب کیفیت فیفا) بگیرند.

بعد از این مهلت و ارائه لیست جدید شرکت‌های دارای لایسنس از سوی فیفا، فدراسیون هم می‌تواند تجهیزات سیستم کمک‌داور ویدئویی را از شرکتی بخرد که به‌خاطر تحریم‌ها مشکلی برای همکاری با فدراسیون فوتبال ایران نداشته باشد که تازه اگر شرکت مورد نظر را پیدا کند، از اینجا به بعد 12 تا 18 ماه زمان لازم دارد که تکنولوژی VAR را به بهره‌برداری برساند. این اما کلیت داستان پرپیچ‌و‌خم ورود سیستم کمک‌داور ویدئویی به فوتبال ایران است.

جزئیات ماجرای VAR را اما از درخواست شرکت‌های ایرانی تا نمایندگان قلابی شرکت‌های خارجی و مشکلاتی که تحریم‌ها برای مذاکره با شرکت‌های خارجی ایجاد کرده‌اند، حسین شریفی در گفت‌وگویی که با خبرنگار ایران ورزشی داشته شرح داده است. شریفی به‌عنوان سخنگوی فدراسیون فوتبال، یکی از اعضای کارگروه ویژه VAR هم هست و آخرین روند کار و تصمیم‌گیری‌ها درباره کمک‌داور ویدئویی را به‌طور مفصل شرح داده است.

شریفی تأکید می‌کند فیفا برای تست سخت‌افزار شرکت‌های ثبت‌نام‌کننده، تأیید فدراسیون‌های عضو یا کنفدراسیون‌ها را نمی‌خواهد، بنابراین هر شرکت دانش‌بنیانی که ادعا دارد از این تکنولوژی برخوردار است، می‌تواند در ارتباط مستقیم با فیفا برای دریافت لایسنس اقدام کند. شریفی درباره دردسرهایی که فدراسیون در این زمینه با آن مواجه بوده، می‌گوید: «طرف نمایندگی نصب دوربین مداربسته دارد اما مدعی است می‌تواند تجهیزات تکنولوژی VAR را تأمین کند. یکی از افرادی که مدعی آوردن VAR است و اخیراً دارد پشتوانه رسانه‌‌ای برای خود می‌سازد، از فدراسیون فوتبال خواسته دو سال VAR را وارد نکنید. بعد از این دو سال من احتمالاً می‌توانم آن را پیاده‌سازی کنم که فدراسیون این را نپذیرفت.»

او همچنین توضیح می‌دهد: «در مقطع قبلی که صحبت از ورود VAR بود، یعنی مرداد و شهریور هم یک نفر به ما مراجعه کرده بود و مدعی بود نماینده فلان شرکت خارجی است. ما که به این شرکت ایمیل زدیم و درباره نمایندگی‌شان در خاورمیانه و تمایل برای همکاری با فدراسیون فوتبال ایران پرسیدیم، گفتند فقط در امارات نمایندگی دارند و به‌خاطر تحریم‌ها نمی‌توانند با ما همکاری کنند. حتی از نمایندگی امارات هم پیگیری کردیم که گفتند این فرد به آنها هم گفته است من از طرف فدراسیون برای همکاری آمده‌ام. از این قبیل اتفاقات خیلی مشاهده کرده‌ایم. حتی به‌خاطر اینکه عده‌ای به بهانه تست تکنولوژی VAR مدعی بودند باید در ورزشگاه‌ها بازی دوستانه برگزار کنند، به استادیوم‌ها نامه زده‌ایم و هشدارهای لازم را داده‌ایم.»

همه این افراد مدعی در حالی پیاده‌سازی تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی را ساده و دم‌دستی دیده‌اند که فدراسیون در مذاکره با شرکت‌های دارای لایسنس با مشکلات عجیب و غریبی روبه‌رو بوده است: «با شرکتی خارجی برای اجاره تجهیزات مذاکره می‌کردیم که به هیچ عنوان حاضر به اجاره نبودند و اصرار داشتند فقط تجهیزات را می‌فروشند. شرکت دیگری می‌گفت برای پیاده‌سازی VAR، 8 دوربین با 16 قطعه لازم است اما از این 16 قطعه، به‌دلیل تحریم‌ها فقط 7 قطعه را می‌توانیم به ایران بفروشیم چون سایر قطعات احتمالاً جزو سخت‌افزارهایی بودند که بحث تحریم‌ها اجازه فروش‌شان را نمی‌داده است.»

حالا تکلیف VAR چه می‌شود؟ شریفی در مصاحبه‌ای پیش از این گفته بود از وقتی پروسه VAR شروع شود، 15 تا 18 ماه بعد امکان بهره‌برداری از آن فراهم خواهد بود. ثبت‌نام‌های جدید فیفا هم که تا تیرماه 1401 ادامه دارد و تازه بعد از ارائه لیست تازه فیفا، فدراسیون تصمیم تازه خود را برای مذاکره درباره خرید تجهیزات VAR خواهد گرفت که با این تفاسیر در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن VAR می‌تواند در نیمه دوم سال 1402 در فوتبال ایران به بهره‌برداری برسد. شریفی می‌گوید: «به هر حال باید صبر کنیم ببینیم از میان شرکت‌های جدیدی که تأیید می‌شوند، با کدام‌یک از آنها می‌توانیم وارد مذاکره شویم، ضمن اینکه باید به این نکته توجه داشته باشیم که برای ورود تجهیزات اجاره‌ای شرکت بلژیکی، ما اتاق VAR ورزشگاه آزادی را به‌طور کامل تجهیز کرده‌ایم. همه سخت‌افزارها فراهم شده است و همراه اول چندین میلیارد تومان برای نصب تجهیزات در ورزشگاه آزادی هزینه کرد، بنابراین هر شرکت ایرانی که لایسنس فیفا را بگیرد و برچست کیفیت فیفا را داشته باشد، فقط کافی است تکنولوژی خود را روی زیرساخت فراهم‌شده نصب کند.»

اینکه تکنولوژی VAR یک تکنولوژی با کیفیت بسیار بالاست، کار را برای شرکت‌های ایرانی خواه‌ناخواه سخت می‌کند. برخی سخت‌افزارها و تجهیزاتی که برای انتقال دیتا در این تکنولوژی به کار رفته است، کاربردهای نظامی دارند و این تکنولوژی، چیزی نیست که شرکت‌های تأمین‌کننده دوربین‌های جاده‌ای از پس پیاده‌سازی‌اش برآیند. با این حال اما فرصتی فراهم شده که شرکت‌های مدعی، سخت‌افزارهای خود را به فیفا ارائه کنند.