با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی لیگ بیستم اشتباهات سرنوشت‌ساز داوران هم به اوج رسیده. سوت‌ها یا پرچم‌هایی زده می‌شود که غلط بودن آنها حتی برای بینندگان تلویزیونی با سرعت پخش عادی تصاویر هم آشکار است. دیگر آن کلیشه مشهور که «داوران هم جایزالخطا هستند» برای این وضعیت بحرانی پاسخگو نیست. داد مربیان و بازیکنان درآمده و هواداران در شبکه‌های اجتماعی تیم‌های رقیب را به حمایت داوران متهم می‌کنند. تنها راهی که برای خروج از این مخمصه به نظر می‌رسد یک کلمه سه حرفی است: VAR

استفاده از کمک داوران ویدئویی راه حلی بود که فیفا به رغم مخالفت اولیه‌اش برای پایان دادن به جنجال‌های داوری انتخاب کرد. هرچند این روش هم کامل نیست و ایرادهایی دارد، ولی در مواردی مثل عبور توپ از خط دروازه، آفساید و پنالتی کمک می‌کند که اشتباه به حداقل برسد.

از زمانی که VAR در فوتبال جهان به کار گرفته شد، فوتبالدوستان ایرانی از خودشان می‌پرسند که این تکنولوژی چه زمانی به کشورمان می‌رسد؟ شهاب‌الدین عزیزی خادم، رئیس فدراسیون فوتبال هم چند روز با این سؤال مواجه شد که اینگونه پاسخ داد: «هرچند VAR جزو برنامه‌های انتخاباتی من نبود اما در اولویت‌های کاری من قرار داشت. برای VAR مزایده‌ای برگزار شده و یک شرکت بلژیکی و یک شرکت بریتانیایی این امکانات و تأییدیه فیفا را دارند. ما می‌خواستیم که این سیستم را بومی بیاوریم اما یک شرکتی با شرکت بلژیکی قرارداد بسته که اگر تحریم‌ها نبود مستقیم امکانات را وارد می‌کردیم. هر استادیوم هفت تا هشت میلیارد تومان هزینه برای تجهیز به VAR می‌خواهد و درصدد هستیم تا این کار را نهایی کنیم.»

عزیزی خادم اضافه کرد: «اگر گرفتار بحث مزایده و تحریم‌ها نشویم، امکان مالی وجود دارد و باشگاه‌ها نیز پذیرفتند که هزینه را بدهند و وزارت ورزش و جوانان هم کمک کند. بعد از پروسه اداری و مالی، باید پنج شش ماه هم داوران ما در این زمینه آموزش ببینند. امیدوارم به مشکل دیگری نخوریم و بحث تعارضات را به همین دلیل گفتم. آن شرکت مزایده را برده اما مبنای آن تکنولوژی داخلی بوده است. ما اگر بخواهیم زمانی را اعلام کنیم، برای اسفندماه و نیم‌فصل لیگ بعد است.»

با استناد به حرف‌های رئیس فدراسیون فوتبال در بهترین حالت می‌توان در نیم فصل دوم لیگ بیست و یکم شاهد استفاده از کمک داوران ویدئویی باشیم. با این حال پیش از حضور رسمی این دوربین‌ها در فوتبال ایران، داوران استفاده غیررسمی از بازبینی تصاویر را شروع کرده‌اند. در تعدادی از بازی‌های لیگ مشاهده شده که داور چهارم پس از بازبینی تصاویر از طریق گوشی به داور خبر داد که تصمیمش را اصلاح کند. این روش اما دردسرهای خودش را دارد. اول اینکه تشخیص دقیق از روی صفحه گوشی موبایل و در شرایطی که نیمکت‌های هر دو تیم داوران را تحت فشار قرار داده‌اند کار ساده‌ای نیست.

ایراد بزرگتر این روش این است که داوران در برخی بازی‌ها از بازبینی تصاویر بهره می‌برند، ولی در بازی‌های دیگر این امکان به هر دلیلی میسر نیست یا داور علاقه‌ای به آن نشان نمی‌دهد. با این دوگانگی طبیعی است که تیم‌های لیگ برتر احساس تبعیض ‌کنند. اگر قرار است داوران برای صحنه‌های حساس از بازبینی تصاویر، حتی با امکانات پیش پا افتاده فعلی استفاده کنند، باید برای همه تیم‌ها و همه بازی‌ها باشد.

به طور مثال در بازی هفته گذشته پرسپولیس و مس رفسنجان داور خطای پشت محوطه جریمه روی شهریار مغانلو را پس از مشورت با داور چهارم اعلام کرد، ولی در بازی استقلال مقابل آلومینیوم اراک که مجیدی از داور خواست صحنه گل مردود شده را دوباره ببیند، از این کار خودداری کرد. در هفته‌های باقی‌مانده لیگ بیستم هر سوت اشتباه در بازی‌های تیم‌های بالای جدول می‌تواند روی سرنوشت قهرمانی تأثیر بگذارد و قابل انتظار بود که بازیکنان سپاهان هم به اتفاقات بازی پرسپولیس – گل‌گهر (پنالتی اعلام نشده برای تیم میهمان) معترض باشند. این وضعیت در پایین جدول هم برقرار است و سرنوشت بازی پیکان – سایپا برای تیم‌هایی که برای بقا می‌جنگند به معمای بزرگی تبدیل شده است.

در این شرایط کمیته داوران باید تکلیف این VAR زیرمیزی را هرچه زودتر روشن کند. اگر قرار است داوران برای ادامه فصل از بازبینی تصاویر استفاده کنند، این امکانات باید برای همه تیم‌ها باشد تا عدالت در این زمینه 

برقرار شود.