فوتبال ملی ایتالیا طی سالیان اخیر فراز و نشیب‌های بی‌شماری را تجربه کرده؛ پس از خاطرات شیرین جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان و رسیدن به قله قهرمانی جهان، کلیدواژه پوست‌اندازی و تغییر نسل خواسته اساسی هواداران و دوستداران آتزوری لقب گرفته اما عملی کردن این شعار ضربه‌های بزرگی را بر پیکره فوتبال ایتالیا وارد کرده است.

آتزوری در سال۲۰۰۶ یکی از کامل‌ترین تیم‌های جهان فوتبال به حساب می‌آمد و همین امر باعث پیروزی در برابر فرانسه شد؛ جیانلوئیجی بوفون به واسطه حضور فابیو کاناوارو و ماتراتزی در خط دفاع آسوده خاطر بود و بازی‌سازی آندره پیرلو درکنار جنگندگی گتوزو معنا پیدا می‌کرد.

فوتبال ملی ایتالیا پس از جام جهانی آلمان دستخوش تغییرات زیادی شد و فدراسیون فوتبال این کشور وظیفه تغییر نسل را به یک مربی جوان سپرد؛ روبرتو دونادونی برخلاف تصورات فرصت چندانی بر روی نیمکت تیم ملی فوتبال کشورش پیدا نکرد و با حذف در مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های اروپا به کارش پایان داد. با این برکناری فرصت دوباره برای مارچلو لیپی فراهم شد تا بتواند هدایت لاجوردی‌پوشان را در جام جهانی۲۰۱۰ آفریقای جنوبی برعهده بگیرد و ستارگان جدیدی را از لیگ قحطی‌زده سری آ کشف بکند؛ مارچلو لیپی توان خط زدن روی اسم نفراتی چون فابیو کاناوارو و آنتونیو دی ناتاله را نداشت و لیست ۲۳ نفره او در جام جهانی۲۰۱۰، یازده بازیکن بالای ۲۸ سال را در خود جای داده بود و به طولانی‌تر شدن دوران پوست اندازی لاجوردی‌پوشان کمک کرد!

۲۴ ژوئن همان سال، باخت۳بر۲ ایتالیا مقابل اسلواکی، به منزله پایان کار مدافع عنوان قهرمانی در جام جهانی برشمرده می‌شد و شاگردان مارچلولیپی در همان مرحله گروهی و پس از جدال با تیم‌های نیوزلند، اسلواکی و پاراگوئه از دور مسابقات کنار رفتند.

با جدایی مارچلولیپی، فدراسیون فوتبال ایتالیا که با تصمیم‌های نادرست خود به‌شدت تحت فشار مطبوعات و هواداران قرار گرفته بود، خبر توافق با چزاره پراندلی را رسانه‌ای کرد. برای آتزوری اما کماکان در بر روی همان پاشنه می‌چرخید و افت کیفی سری آ و عدم شکوفایی بازیکنان جوان و مستعد، فوتبال سرزمین چکمه را از جمع قدرت‌های بلامنازع اروپا خارج کرد!

پراندلی با اضافه کردن ماریو بالوتلی و فابیو بورینی۲۱ ساله به لیست خود، تنها قدم در راه جوانگرایی تیمش را برداشت. آبی‌ها کارشان با چزاره پراندلی پس از نایب قهرمانی در یورو۲۰۱۲ و حذف در مرحله گروهی جام جهانی ۲۰۱۴ به پایان رسید. لاجوردی‌پوشان طی سالیان گذشته با آنتونیو کونته شرایط بهتری را پیدا کرده بودند ولی حضور ونتورا مجدداً زنگ خطر را به صدا درآورد؛ بیشتر بازیکنانی که ونتورا در ترکیب اصلی خود قرار می‌داد بالای ۳۰ سال سن داشتند؛ حضور همیشگی بوفون، لئوناردو بونوچی، جورجیو کیلینی، آنتونیوکاندروا و مارکوپارولو در تفکرات ونتورا، ثابت می‌کردکه بازیکنان ایتالیا همانند گذشته با استعداد نیستند و ظهور یک نسل جدید کماکان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. جدایی جامپیرو و نتورا شروع یک دوران تازه بود؛ حالا روبرتو مانچینی موفق شده تیمی را آماده مسابقات مختلف کند که از شرایط ایده‌آل برخوردار است. ایتالیا با قدرت کامل جواز حضور در مسابقات جام ملت‌های اروپا را به دست آورد و اکنون نیز درخشش ستارگان جوان آتزوری خبر از صعودی بی‌دغدغه به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر می‌دهد. آخرین چالش برد ۲ بر صفر مقابل لیتوانی بود؛ مانچینی در کنفرانس مطبوعاتی پس از مسابقه گفت؛ «این سومین بازی ما طی ۸ روز گذشته بود و می‌دانستیم که شب سختی را پیش‌رو خواهیم داشت. استفاده از ترکیب چرخشی نیز در این گونه بازی‌های سخت و فشرده کمک چندانی به شما نخواهدکرد. با این همه معتقدم اگر بیشتر موقعیت‌های خود را به گل تبدیل می‌کردیم و قدرآن‌ها را می‌دانستیم، در زمان مسابقه راحت‌تر، و در پایان آن خوشحال‌تر بودیم!»

ایتالیا در ۲۵ بازی گذشته خود تحت هدایت مانچینی شکست نخورده و آمار خیره‌کننده۲۰ برد     و ۵ مساوی را به ثبت رسانده؛ شاگردان روبرتو اکنون توانسته‌اند با رکورد سال‌های ۲۰۰۴ تا   ۲۰۰۶ مارچلو لیپی برابری کنند و به دنبال یکه‌تازی هرچه بیشتر باشند. طولانی‌ترین روند شکست نخوردن در تاریخ آتزوری با۳۰ مسابقه، متعلق به سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۹ و دوران مربیگری ویتوریا پوتزو است. ایتالیا در ۷ بازی خارج از خانه خود در تمامی مسابقات موفق به بسته نگه داشتن دروازه خود شده و چنین اتفاقی درتاریخ تیم ملی بی‌سابقه به حساب می‌آید. لئوناردو بونوچی یکی از اصلی‌ترین ارکان خط دفاعی می‌گوید؛ «نکته‌ای که همیشه از زمان ورود روبرتو مانچینی به عنوان سرمربی تیم ملی برایم حائز اهمیت بوده، نظم و تاکتیک‌ها و دستورات بجاست؛ سعی می‌کنیم بدون ترس با همه حریفان‌مان روبه‌رو شویم و با حفظ آرامش، تنها برای کسب پیروزی وارد میدان شویم. بازیکنان و کادرفنی به‌شدت تلاش می‌کنند و ایده‌ها و برنامه‌های تاکتیکی‌مان از قبل آماده و منتظر اجراست. این روحیه سختکوشی و فداکاری در بین نفرات جوان‌تر تیم نیز وجود دارد و حاصلش را در نتایج تیم ملی کشورمان می‌توان مشاهده کرد.» تعریف و تمجید از عملکرد مربی سابق باشگاه‌های منچسترسیتی و اینترمیلان افزایش پیدا کرده است وحالا سؤال اساسی اینجاست که عمده اختلاف تیم مانچینی با سایر مربیان آتزوری چه بوده؟ شجاعت و ریسک‌پذیری در استفاده از بازیکنان جوان مهم‌ترین شاخصه او به حساب می‌آید. نیکولو زانیولو اولین بار توسط مانچینی به تیم ملی فراخوانده شد و اگر مصدومیت مانعی برای پیشرفتش نبود، نقش سنگین‌تری به او محول می‌شد. ایتالیا تحت هدایت روبرتو مانچینی در دیدار برابر لیتوانی، تنها از رافائل تولوی و چیرو ایموبیله به عنوان بازیکنان بالای 30 سال استفاده کرد و چنین آماری حتی در دوران آنتونیو کونته و مارچلو لیپی نیز دیده نشد. پس از گذشت تقریباً ۱۵سال، بار دیگر آتزوری به روزهای اوج بازگشته و می‌توان برای آینده این تیم نتایج و افتخارات قابل قبولی را متصور شد؛ دورماندن از صعود به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و تساوی برابر سوئد در دیدار پلی آف، کماکان یکی از تلخ‌ترین خاطرات هوادارانی به حساب می‌آید که زمانی تیم‌شان با شایستگی کامل به مقام قهرمانی جهان رسیده بود. نسلی از جوانان مستعد زیر نظر روبرتو مانچینی مشغول به ساخت «ایتالیای نوین» شده که بسیار کم نام و نشان‌تر از تیم ۲۰۰۶ است. یکایک آن‌ها شایستگی بازی در باشگاه‌های بزرگ اروپایی را دارند وکادرفنی با نفراتی یک تیم مدعی و خوش آتیه ساخته که بیشترشان در رده باشگاهی روزهای خوبی را سپری نمی‌کنند و به واسطه حضور در بازی‌های ملی به اوج می‌رسند. ایتالیا در رقابت‌های جام ملت‌های اروپا با تیم‌های ترکیه، ولز و سوییس همگروه شده و مردم سرزمین چکمه امید فراوانی به تیم خود دارند. تا بدین جای کار عملکرد مانچینی قابل قبول است و یقیناً حضور ستارگانی چون فدریکو کیزا، بارلا، الساندرو باستونی، پیگرینی، استفانو سنسی و مویزه کین از آنها در جام ملت‌های اروپا و جام جهانی یک مدعی تمام عیار خواهد ساخت. ایتالیا نسل و نظم جدید و موفق خود را مدیون معماری به نام روبرتو مانچینی است؛ مردی که وقتی از او در خصوص هدف آخرش در تیم ملی پرسیده شد، گفت؛ «امیدوارم روزی برسد که عملکرد من را با عملکرد مارچلو لیپی در جام جهانی مقایسه کنید!»